Masonlar.org - Harici Forumu

 

Gönderen Konu: Tekris Kavramları – 4 (Tekris)  (Okunma sayısı 6514 defa)

0 Üye ve 1 Ziyaretçi konuyu incelemekte.

Temmuz 07, 2011, 11:54:43 öö
  • Seçkin Üye
  • Uzman Uye
  • *****
  • İleti: 7217
  • Cinsiyet: Bay



Türkçedeki tekris teriminin kökeninin Arapça olduğundan kuşku yoktur.

Ancak bunun Arap dilinde hangi kökten geldiği konusunda kesin bir yargıya varılamıyor.

Arapçayı çok iyi bilenler, benim burada vereceğim açıklamayı yanlış bulabilir. Ancak şöyle düşünün: Ben burada bu terimi pek genel olarak ya da dil bilim (filoloji) bakımından değil, Masonlukta ona verilen anlam bakımından irdeleyeceğim.

Tekris sözcüğünün sözlük anlamı üzerinde bir dolu spekülasyon yapılmıştır. Kimisi falanca kökenden alındığını söyler; kimisi ona karşı çıkıp bir başka kök gösterir. Bir de aslında böyle bir sözcük olmadığını, bunun bir yanlış yazım sonucu bu biçime dönüşmüş olabileceğini ileri sürenler var.

Tekrisin etimolojisi üzerinde duracak değilim. Buradaki ilgi alanımız, tekrisin bir süreç olarak nasıl anlamlar içerdiği, bunun inisyasyon ya da aydınlanma terimleriyle ne ölçüde bağdaştığı ya da ilişkilendirilebileceği olmalı.

Bu bağlamda ortaya konmuş açıklamalardan biri ötekilerden daha akla yatkın: Tekris ile “kürsü” sözcüğü aynı kökten gelir. Burada söz konusu olan kürsü, somut bir nesne değildir; “bilginin kaynağı ya da bilgi edinecek olanlara onu verecek olanın tüzel kişiliği” anlamına gelir. Bunu üniversitelerdeki kürsü  kavramıyla benzeştirebiliriz.

Böylece tekris “bilgi edinme yolundaki çalışma” olarak tanımlanabilir. Eğitim ve öğretim ile birlikte araştırma ve incelemeyi, değerlendirme ve uygulamayı da içerir.

Arapçada özgün olarak “tekris” diye bir terim yok. Nasıl “ilim”den talim, “ders”ten tedris türetilirse, aynı kurala uyularak “kürs”ten de tekris türetilmiş.

Arapçada türetmeye elverişli olan köklerden fiil, sıfat ve isim kipinde sözcükler çıkar. Örneğin “ilm” kökünden malûm, çoğul olarak malûmat, sonra muallim oluşturulur. Ders kökünden medrese ile müderris gibi sözcükler türetilir. Fakat “kürs” kökü bu tarz türetmelere olanak vermiyor.

Bu nedenle de tekris, yapay bir türetme olarak yapayalnız kalmış.

Üstelik Masonluktan başka bir kullanım alanı da pek görülmüyor.

Gerçi hiç kullanılmadığı söylenemez; birtakım başka ezoterik kurum ya da kuruluşlardaki tekristen de söz edildiği oluyor ama o kullanımlarda da Masonluktan esinlenilmiş.

Hatta o kullanımlarda bulunanlar da öncelikle masonlar. Ben masonlar dışında ya da Masonluk ile şu ya da bu bakımdan bağlantı kurmaksızın tekris sözcüğünü kullananı pek bilmiyorum. Bilen varsa söylesin.

Türkçede inisyasyon teriminin karşılığı olmak üzere tekris terimi var ama inisiye sözcüğünün karşılığı yok.

Aydınlanma terimi bu bakımdan daha elverişli olsa gerek; çünkü pek kullanımı olmasa bile inisiye sözcüğünün karşılığı “aydınlanan” olarak alınabilir.

“Aydın” denilse olmaz mı?

Hayır. Genel kullanımı bakımından aydın=münevver pek yaygın bir sözcük… Toplumda aydın kişi çok ama onlar bir ezoterik kurumda aydınlanma sürecini yaşamamış. Bu ikisi ayırt edilmeli.

Üstelik aydın olarak anılan birçok kişinin ne ölçüde aydın olduğu da tartışılır; salt okuyup bilgi edinmiş bulunmak, aydın olabilmek için yeterli değil. (Ulu önderimizin bu bağlamdaki uyarısını hiç unutmayalım.)

“Aydınlanmış” desek yani “mütenevvir”?

O da uygun düşmüyor çünkü aydınlanma sürecinin sona erdiği gibi bir izlenim veriyor. Hem karışıklık yaratabilmesi de söz konusu..: Batı ülkelerinde 18. yüzyılın son çeyreğinden bu yana bazı ezoterik ya da gizli örgütlerin üyelerine “İllumineler” (Illuminati) dendiğini biliyoruz. Bunun dilimizdeki tam karşılığı “Aydınlanmışlar”. Nitekim bundan ötürü Masonluğu İllumineler ile karıştıran hatta özdeş tutanlar var.

Bunların hepsinde bir zorlama görülüyor. Tekris sözcüğü belli bir süreci niteliyor ama bu süreçten geçen kişiye verilebilecek bir sıfat yok.

Aydınlanma da öyle.

İnisyasyon terimi bu bakımdan daha elverişli çünkü bu süreçten geçen kişiye inisiye denilebiliyor.





Bu bölüm biraz uzun sürüyor gibi. Etimoloji üzerinde diyeceklerim bu kadar. Bundan sonra bir de uygulamayı didiklemek istiyorum. Onun için şimdilik burada durayım; bu aşamaya kadar katkıları alalım,sonra devam edelim.


ADAM OLMAK ZOR İŞ AMA BUNUN İÇİN ÇALIŞMAYA DEĞER.


Temmuz 07, 2011, 12:53:27 ös
Yanıtla #1

Törenden çıkıp eve döndüm. İlk iş sözlüğü açmak oldu. Aradım aradım bulamadım. Çok can sıkıcı bir utanç anıydı benim için,  bu kadar önemli bir törene katılmıştım, ve törenin adını bile öğrenememiş yanlış hatırlıyordum :)

Hala da sözlüklerde bulamam Tekris kelimesini :) Ama kelimenin kökeni ile ilgili çok sayıda yazı okudum. Eskiler uzun bir süre mesai harcamışlar bu kelime nereden gelir diye. Bu araştırmaların sınucunda da kelimenin Türkiye'de üretilmediğini düşünmeye başlamışlar. En kuvvetli tahmin Mısır.

Bir Üstadımız şöyle birşeyler yazmıştı, aklımda kalan : "Ne güzel, sadece bize ait olan bir kelime bu... Onu sevmesini öğrenmeliyiz."

Ben kendi adıma Tekris kelimesini sevdiğimi söyleyebilirim.

Saygılarımla.
Bir kavramın tarihini bilmediğiniz sürece
Kavramın kendisini idrak edemezsiniz


 

Benzer Konular

  Konu / Başlatan Yanıt Son Gönderilen:
0 Yanıt
6688 Gösterim
Son Gönderilen: Aralık 19, 2010, 04:59:44 ös
Gönderen: sundance
8 Yanıt
13025 Gösterim
Son Gönderilen: Eylül 21, 2017, 04:51:13 öö
Gönderen: night manager
6 Yanıt
8350 Gösterim
Son Gönderilen: Ocak 22, 2012, 01:36:40 öö
Gönderen: abezethibou
6 Yanıt
11772 Gösterim
Son Gönderilen: Mart 27, 2012, 07:23:33 ös
Gönderen: gnothi
0 Yanıt
6098 Gösterim
Son Gönderilen: Temmuz 08, 2011, 10:56:38 öö
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
4298 Gösterim
Son Gönderilen: Temmuz 09, 2011, 02:13:00 ös
Gönderen: ADAM
0 Yanıt
3441 Gösterim
Son Gönderilen: Temmuz 10, 2011, 10:45:17 öö
Gönderen: ADAM
4 Yanıt
5608 Gösterim
Son Gönderilen: Ağustos 05, 2011, 03:46:16 öö
Gönderen: hailstorm
29 Yanıt
33390 Gösterim
Son Gönderilen: Ağustos 03, 2013, 04:22:05 ös
Gönderen: ADAM
1 Yanıt
2455 Gösterim
Son Gönderilen: Mart 21, 2016, 11:18:36 öö
Gönderen: İNSAN